Πάσοβ, Άρνολντ

(Passow, 1829 – 1870). Γερμανός ελληνιστής. Συνέδεσε το όνομά του με τη νεοελληνική φιλολογία και τη λαογραφία, γιατί επιχείρησε μια πρώτη φιλολογική, σύμφωνη με την επιστημονική μεθοδολογία, έκδοση των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών (Tραγoύδια ρωμαίικα, 1860). Εκτός από ανέκδοτα τραγούδια, που του παραχώρησαν οι φίλοι του (ο ίδιος δεν ήρθε ποτέ στην Ελλάδα), καταχώρισε στην έκδοσή του συγκεντρωτικά και όλο το υλικό που είχε δημοσιευθεί έως τότε (Fauriel, 1824-5, Tommaseo, 1842, Σπυρ. Ζαμπέλιος, 1852, Sanders, 1844, Kind, 1827-1849, Marcellus, 1851 κ.ά.). Την κατάταξη έκανε με βάση τις ακόλουθες κατηγορίες: 1. Κλέφτικα τραγούδια, 2. Ιστορικά, 3. Οικιακά (όπου συμπεριέλαβε νανουρίσματα, κάλαντα και άλλα λατρευτικά ή εθιμικά τραγούδια, μοιρολόγια και τραγούδια της ξενιτιάς), 4. Ο Χάρος, 5. Τραγούδια πλαστά (οι παραλογές, αλλά μονάχα του ερωτικού περιεχομένου), 6. Βλάχικα (δηλαδή ποιμενικά, όπου όμως κατατάχθηκαν και τραγούδια όπως του Νεκρού αδελφού, του Γεφυριού της Άρτας κ.ά.), 7. Ερωτικά, 8. Δίστιχα. Ο Π. ήθελε κυρίως να αποδείξει τη συνέχεια του ελληνικού έθνους, όπως, κατά τη γνώμη του, αποδεικνύεται από τα τραγούδια του ελληνικού λαού. Ιδιαίτερα τον είχε συγκινήσει το γεγονός ότι τυφλοί τραγουδιστές ασκούσαν στον λαό έργο ανάλογο με εκείνο των ομηρικών ραψωδών (όμως αυτό, όπως είναι γνωστό, συναντιέται και σε άλλους λαούς). Έτσι στον τρόπο με τον οποίο εργάστηκε ο Π. αντικατοπτρίζεται η νοοτροπία του κλασικού φιλολόγου του 19ου –κυρίως– αιώνα, που απέδιδε σημασία σε ένα νεοελληνικό φαινόμενο μονάχα στο μέτρο όπου αυτό μπορούσε να συναφθεί με ένα αντίστοιχο αρχαίο, ως συνέχειά του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το βιβλίο τυπώθηκε στη Λιψία, στον περίφημο οίκο Teubner, ο οποίος εξέδωσε τα κείμενα των αρχαίων συγγραφέων και ποιητών.